نقش برتر پارس ، معماری ، شهرسازی

پاورپوینت بررسی ساختمان دایره المعارف بزرگ اسلامی
 
مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) مؤسسه‌ای علمی ـ پژوهشی است که در اسفند ماه سال ۱۳۶۲ توسط سید کاظم موسوی بجنوردی در تهران بنیاد نهاده شد. هدف این مرکز تدوین و انتشار دانشنامه‌های عمومی و تخصصی و کتب مرجع در ابعاد مختلف معارف بشری به ویژه فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی است. کتابخانهٔ تخصصی این مرکز دارای گنجینه‌ای افزون بر پانصد هزار جلد کتاب دربارهٔ ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی است و فعالیت‌های این بنیاد مستقل از بنیاد دائرةالمعارف اسلامی می‌باشد.
شکل گیری
 
رشد علوم و معارف در جوامع اسلامی و احساس نیاز به مجموعه‌هایی که در برگیرنده اطلاعاتی جامع دربارهٔ کلیات علوم رایج در زمان، و شامل موضوعات، تعاریف و اصطلاحات آن علوم باشند، موجب شد که برخی از دانشمندان به تدوین یک سلسله کتب عمومی در این زمینه‌ها بپردازند، احصاءالعلوم فارابی، مفاتیح العلوم خوارزمی، جامع العلوم فخرالدین رازی، دره التاج قطب الدین شیرازی، نفائس الفنون آملی، کشاف اصطلاحات الفنون تهانوی و ده‌ها مجموعه کوچک و بزرگ دیگر از این جمله‌اند. در آغاز سده ۱۴ قمری/۲۰ میلادی، برخی از خاورشناسان با همکاری تنی چند از نویسندگان اسلامی، به تدوین مجموعه‌ای با عنوان دائرةالمعارف اسلام، اقدام کردند و اندکی بعد، انتشار ویرایش دوم آن آغاز شد. این مجموعه هرچند با روشی علمی تهیه می‌شد، اما پاسخگوی نیازهای جوامع اسلامی نبوده و ما باید خود با روشی نوین و علمی به این کار بزرگ همت گماریم و بر ساحت گسترده فرهنگ اسلامی، پرتوی تازه افکنیم. مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برای تحقق این مقصود تأسیس و به همت آقای کاظم موسوی بجنوردی زمینی واقع در اراضی دارآباد تهران در نظر گرفته شد و مطالعات ژئوتکنیک بر روی آن انجام گردید.
پیشینه مرکز
 
طراحی و اجرای این مجموعه از سال ۱۳۶۸ آغاز و در سال ۱۳۸۳، با زیربنای ۳۶۰۰۰ متر مربع در زمینی به وسعت حدود هفت هکتار به بهره‌برداری کامل رسید. ساختمان بنا، بتنی است و از نظر طراحی سازه به پیشنهاد مهندس علی اکبر معین فر، بلوک‌های جداگانه‌ای به ابعاد ۱۱×۱۱ و ارتفاع ۱۰ متر در نظر گرفته شده که با درز انقطاع کنار هم قرار داده می‌شدند. ساختار بنا طوری است که سازه صلب، امکان تغییر شکل را در هر بلوک به هنگام زلزله فراهم کرده‌است، به نحوی که علی رغم معماری متنوع مجموعه، رفتار سازه‌ای در شرایط خطر (زلزله) منظم تلقی خواهد شد.
طراح
 
طراح این مجموعه، مهندسین مشاور هرم پی و مدیر پروژه و طراح آن دکتر محمدمهدی محمودی می‌باشد.
ساختمانها و فضاهای داخلی
 
این مرکز از دو مجموعه نسبتاً مجزا تشکیل شده که هرکدام در سه طبقه با کاربری‌های متفاوت می‌باشند. از دید انسانی، بنا در دو ساختمان سه طبقه دیده می‌شود که به دلیل هماهنگی با شیب طبیعی زمین به نحوی طراحی شده که بام ساختمان پایینی، حیاط ساختمان اصلی را تشکیل می‌دهد. ساختمان اصلی شامل سه طبقه به مساحت ۲۱۰۰۰ متر مربع می‌باشد. طبقه همکف و اول شامل مخازن کتاب به گنجایش سه میلیون جلد است. این دو طبقه از چهار مخزن مجزای کتاب تشکیل شده‌است. دوازده سالن نیز در موقعیت‌های مختلف مخازن جهت فعالیت‌های تحقیقاتی محققین در نظر گرفته شده‌است. ساختمان پایینی به مساحت ۱۱۰۰۰ متر مربع شامل ادامه مخازن کتابخانه، پژوهشکده، بخش چاپ و صحافی، سرسرای ورودی مجموعه و نیز کیفداری و همچنین بخش فرهنگی رایزن می‌باشد که این بخش از این ساختمان دارای تالارهای بسیار زیبایی است که هرکدام با ظرفیتی بالغ بر یکصد نفر در کنار آمفی تئاتری به ظرفیت ۴۰۰ نفر قرار گرفته‌اند. رفت و آمد به مجموعه رایزن در زمان‌های برگزاری مراسم و سمینارها برای عموم آزاد می‌باشد. در صورتیکه ساختمان اصلی که در سه طبقه فوقانی قرار گرفته‌است فقط مختص استفاده محققین و پژوهشگران می‌باشد.
کتابخانه
 
سیستم کتابخانه باز است به گونه‌ای که یک محقق برای رسیدن به کتاب مورد نظر خود می‌تواند از مسیرهای مختلف از جمله محور قفسه‌های کتاب عبور کند و در آن فضای فرهنگی و معنوی قرار گیرد. از نظر ایمنی و برای حفاظت کتب، هر قسمت دارای پیش فضایی است جهت کنترل ورود و خروج افراد و مدارک. طبقه پنجم بنا شامل ۱۸ بخش علمی (دپارتمان) است که هر بخش دارای هفت اتاق برای محققین و یک فضا برای جلسات و کتابخانه اختصاصی برای هر بخش می‌باشد. تالار امیر المومنین (ع، تالار هیئت علمی و بخش مدیریت و پذیرایی از دیگر بخش‌های این طبقه می‌باشد. در وسط این طبقه، فضای باز طبیعی، محیطی آرام برای محققین فراهم آورده‌است. این فضا تداعی‌کننده معماری ایرانی بوده که دارای یک حیاط درونی در فرهنگ ما می‌باشد و بازتابی است از درون گرایی و خویشتن شناسی در مکتب و فرهنگ ما ایرانیان.
مصالح
 
سقف بنا به صورت دال بتنی مجوف (وافل) به عمق ۲۵ سانتی‌متر طراحی گردید. دیواره‌های داخلی تلفیقی از بتن نمایان (اکسپوز) و نماسازی‌های ویژه نظیر چوب یا آجر است. با توجه به تأکید طرح معماری در خصوص بتنی بودن سطوح فضای داخلی، به هنگام اجرا دقت ویژه‌ای جهت ستون‌های سازه صورت گرفته‌است. به دلیل کاربری تخصصی این مجموعه، در عین زیبایی و رعایت مسائل فنی، دارای عملکردهای صحیح نیز می‌باشد. مبلمان ثابت و غیرثابت داخلی به طور اختصاصی و با توجه به ویژگی‌های مورد نظر کاربران، طراحی و به منظور ایجاد فضاهای آرام فرهنگی، از فرم‌های اسلیمی و رنگ‌ها و مصالح خاص به نحوی استفاده شده‌است که در نهایت با وجود رعایت اقتصادی بودن پروژه، کل مجموعه از هماهنگی مطلوبی برخوردار گردیده‌است. همچنین، در کفسازی فضاهای داخلی از بتن «درجا» و مصالح سنگی متفاوت (به لحاظ رنگ و اندازه) استفاده شده‌است.
نمای بیرونی و معماری منظر
 
نمای بیرونی بنا با آجر قرمز رنگ پوشیده شده‌است که این امر باعث تأکید بر فرهنگ اسلامی و ایرانی بنا شده و سیمای گرم و دلپذیری را به نمایش گذاشته‌است. این ساختمان از نظر بصری نیز دارای استحکام بوده که بیانگر غیرقابل نفوذ بودنِ آن و القای اینکه، «اینجاست گنجینهٔ کتاب» و آنچه در دید اول به انسان منتقل می‌شود، این است که به راستی اینجاست نگاهبان کتاب و ساختمانی است در شأن محققان فرزانه و کتاب‌های گرانبها. فضاهای باز نیز با توجه به فرم و شیب طبیعی زمین، طراحی شده که باعث دید و منظرهای متنوع گردیده و نحوه چیدمان پوشش گیاهی و درختان آن نیز به این مهم یاری نموده‌است. فضای باز و سبز در اطراف ساختمان‌ها و نیز درون آن‌ها، محیط آرام و مناسبی را برای تحقیق و مطالعه فراهم می‌کند. هوای خنک و دلنشین در تابستان و گرم و مطبوع در زمستان از طریق سیستم تهویه مطبوع مجموعه، متشکل از دو دستگاه چیلر جذبی و دو دستگاه دیگ بخار و نیز دستگاه‌های هواساز و همچنین فن کوئل تأمین می‌گردد. این ساختمان از یک طرف نظرگاهی است به کل شهر و از طرفی دیگر به کوه و طبیعت. این امر کمک می‌کند تا محققین، به عمق مطالب با آرامش بنگرند و بنگارند آنچه میراث فرهنگ و تمدن ایران و اسلام است.
و....